Deel 4: Je vindt een organisator

Ons bal van 20/08/1861 vond plaats ter gelegenheid van de Kunstfeesten van dat jaar en werd ‘aangeboden’ door de Stad Antwerpen. Het verbaast daarom ook niet dat er zich in het Stadsarchief van Antwerpen informatie bevond die verband hield met de organisatie van het feest. Met name het archieffonds MA#1099 dat alle informatie over de gemeentefeesten bevat, netjes geklasseerd per jaar, bleek een interessante bron. Zo bleek er een heuse commissie te zijn samengeroepen die het bal moest organiseren. De leden van deze commissie waren:

Président: M. O. Günther
Secrétaire : M. A de Boe
Membres : C.H. Schäfer, G. Guffens, J. Jorsen G. D’Hanis, G. Pauwels, H. De Vries.
Note: les membres de cette commission porteront comme signe distinctif un nœud bleu & blanc.

Verdere nota’s of rekeningen over de gehele organisatie ontbreken helaas, waardoor het onmogelijk is om meer in detail te kunnen vertellen over de gang van zaken en de bekommernissen van deze heren. Het laatste zinnetje echter, geeft aan dat de leden wellicht ook een functie hadden tijdens het bal zelf. Welke functie dat was weten we uiteraard niet voor 100% zeker, maar het zou ons niet verbazen indien dit niet de fameuze balcommissarissen zouden zijn. Een balcommissaris was de noodzakelijke ‘go between’ tussen de dansers en de orkestleider. Aangezien het orkest enkele meters boven de dansvloer stond opgesteld moest er iemand praktisch gesproken voor zorgen dat er een signaal vertrok van op de dansvloer naar boven dat de dansers klaar stonden voor de dans. Dit was vooral van belang bij de quadrilles waar er in formatie werd gedanst, maar ook bij walsen en polka’s vertrok men graag gelijk met de muziek en allemaal te samen. Om dit plaatje helemaal te doen kloppen liet de arrangeur van dansmuziek de echte start van de muziek, steeds vooraf gaan door een ‘openingszin’ die de dansers alvast vertrouwd maakte met de stemming en het ritme van de dans die volgde. Wie de walsen van Strauss kent, is vertrouwd met dit fenomeen, maar je zult het ook altijd aantreffen bij andere dansmuziek uit dezelfde periode.

Om de balcommissarissen herkenbaar te maken droegen zij dus een zeer zichtbaar insigne. Het merkwaardigste van al is natuurlijk dat een paar van deze wit-blauwe knopen waarover sprake ook werkelijk werden bewaard. (Met dank aan het Stadsarchief Antwerpen, MA#3158)