maandag 29 juni 2009

Dancing Het Wilgenhof en de allerlaatste Mortier

Enige tijd geleden verklaarde ik de jacht op oude danszaaltjes in Vlaanderen voor geopend. Met open visier trok ik ten strijde, surfte het internet plat en viel zodanig veel mensen lastig met mijn vragen, dat de gevolgen niet uit konden blijven. Allereerst verschenen er een reeks artikels in het Dans.Magazine, waarin ik per Vlaamse provincie een danszaaltje onder de aandacht bracht. Vervolgens nam ik contact op met het VIOE om te vragen of zij niet geïnteresseerd waren in een samenwerking. En zie: het wonder geschiedde! En ook daarbij hield het niet op. Volkskunde Vlaanderen vond mijn onderzoeksthema zowaar verwant aan hun project Redt het Volkscafé! en voegde zowaar een mogelijkheid toe om ook feest- en danszalen op te snorren. Waarvoor dank. Allemaal!
Maar het beste moest nog komen. Mijn vriend
Luc Indesteege organisator van Boombal Herk-de-Stad en net zoals ik reeds jaren ijverig en onbaatzuchtig in de weer om de volkskunde in Vlaanderen de 21ste eeuw binnen te leiden, bood aan mij een handje te helpen om in het lastig verkenbare Limburg toch ten minste één interessante danszaal te vinden. Hij ging zowaar zo ver een oproep te laten lanceren in 't Belang van Limburg, waarvoor opnieuw dank. Wat vervolgens leidde tot... het vinden van één danszaal. Wij daar naar toe, dat kunt u wel geloven! En wat zag ons lodderig oog? Wonder boven wonder bleek Dancing Het Wilgenhof, naast een vrijwel intakt 50-ties interieur, ook nog eens een pracht van een Mortier Orgel in bijna originele staat te huisvesten! Björn Isebaert van Mechamusica en ikzelf waren het delirium nabij. Geniet alvast onze reiskiekjes...

maandag 22 juni 2009

Polkamanie te Gent

Toen ik laatst in het universiteitsbibliotheek van Gent rondsnuisterde, trof ik op de CATFISH databank een interessante titel aan van een nog interessanter personnage. Niemand minder dan Prudens van Duyse bleek namelijk in 1845 reeds (polkakenners fronsen nu reeds de wenkbrauwen) een schertslied te hebben geschreven op de Polkamanie. Prudens van Duysse kenners dan weer, zullen op hun beurt uiteraard niet verbaasd zijn te vernemen, dat het om een anti Frans lied gaat. Vlaamse Volksdansers daarentegen, zullen van verbazing van hun stoel vallen, wanneer in dit lied hun heilige, traditionele en toch wel zeer Vlaamse Polka, wordt verketterd als een nieuwerwetse Franse mode, louter en alleen bedoeld om het Vlaamse volk naar Franse pijpen te laten dansen.
De illustratie in bijlage is een karikatuur van Charles Vernier uit 1844, het jaar dat de Polkamanie losbarstte. Een 'commissaire de bal' berispt de jonge man als volgt: "Jeune homme! . . dites donc, jeune homme! . . vous dansez-là une danse aussi incoherente qu'incompatible avec les autorités constitutionnelles de votre patrie!" Waarop de jonge man gevat antwoordt: "Sergent de ville . . . vous m'affligez . . . vous voyez bien que nous polkons! . .". Het was dus overal hetzelfde liedje. Daarom wil ik u ook de tekst van Van Duyse niet geheel onthouden:

De Polka te Gent - Prudens Van Duyse
Stemme: On doit soixante mille francs
1. De Polka! roepen allen thans:
De duivel hael den nieuwen dans
Met heel- en halfverfranschten!
Of is ' t niet genoeg, dat wij,
In ongeneesbare razerny
Naer Fransche Pijpen dansten.
2. Wij leerden, dwazen dat we zijn
Het weven, 't schilderen in 't fijn
Het drukken aen de Franschen;
En zij, vol geest en vol fatsoen,
Die 't water zelve schuimen doen,
Wat leerden zij ons?... Dansen!
3. Dat zij ons kleeden, wel, zeer wel,
Na 't Fransche revolutiespel
Ons deed in 't hemde loopen;
Maer dansen, met den blok aen 't been.
Dat waer' te sterk: neen, duizenmael, neen!
Dat waer' te laeg gekropen.
Enz. enz.

woensdag 17 juni 2009

Danszalen en lantarens

Tijdens mijn talloze zoektochten in het Stadsarchief Antwerpen, kwam ik een wet uit 1853 op het spoor die de uitbaters van horecagelegenheden wilde verplichten om een lantaren boven hun deur te hangen. Na een massaal protest vanwege de herbergiers, werd deze wet al snel opnieuw weer ingetrokken. De wet breidde in feite een vervolg aan een toentertijd nog bestaande wet uit de 18de eeuw, van voor de tijd dus dat de straatverlichting in onze steden bestond.
Groot was dan ook mijn verbazing om deze
foto aan te treffen op de blog van het Krugerplein en Peperbuswijk in Borgerhout. Op eerste gezicht zien we 'gewoon' de bocht van de Bothastraat met pal in het midden een gebouw met een lantaren. Als we wat beter kijken kunnen we de tekst boven de deur lezen: Le Robinet, Wdwe Moonen. Wat zoveel betekent als Le Robinet, uitgebaat door Weduwe Moonen.
Nu wil het toeval dat tijdens mijn zoektochten in het stadsarchief voor het Museum Vleeshuis, ik verschillende balboekjes aantrof voor bals in een 'Le Robinet' in de Bothastraat. Le Robinet blijkt dus een danszaal te zijn geweest, én er hing een lantaren voor de deur... De enige zichtbare in de straat overigens. Nu golden de wetten van Antwerpen natuurlijk nog niet in Borgerhout ten tijde van Le Robinet. De tekst van de blog stelt een vraag naar de preciese naam van de straat. Onderaan staat namelijk Rue du Kattenberg, terwijl, de blogger heel terecht opmerkt dat de Kattenberg een rechte straat is.

We denken dat onze balboekjes het mysterie van de 'bocht' in de Kattenbergstraat een beetje kunnen helpen oplossen. Op het balboekje van 1909 lag Le Robinet aan de Kattenbergstraat en in dat van 1911 in de Bothastraat. Blijkbaar heette de Bothastraat voor 1911 ook Kattenberg. Volgens onze meest recente informatie werd Le Robinet later zaal Cattelberg. Met andere woorden: een historische zaal uit het hartje van Borgerhout wordt binnenkort door het Stadsbestuur gesloopt, op een boogscheut van - O, Ironie! - De Roma.




vrijdag 12 juni 2009

In De Morgen van een paar dagen geleden lazen we dat Mick Jagger in de bres springt om het Londense Granada Theater te redden. Jagger en zijn Stones traden daar op tijdens de beginjaren van hun carrière. Jagger vindt naar het schijnt dat dergelijke plekken bewaard moeten blijven. "Groepen van mijn generatie hebben er het vak geleerd. Je voelt op die plekken de polsslag van de cultuur. Het is bijzonder schrijnend dat gebouwen en centra die en cruciale rol hebben gespeeld in de Britse entertainmentsector voor de gemeenschap verloren dreigen te gaan.' Op deze pagina staan wat foto's en een stukje geschiedenis over dit theater dat naar verluid in 1937 haar deuren opende als cinéma. Vandaag is het pand volledig vervallen en dat is, zoals Jagger aangeeft, doodzonde. Onwillekeurig denken we dan aan een DE ROMA project voor Londen. Dat ze maar eens komen kijken. En wat cinéma's met danszalen te maken hebben? Ongeveer alles, maar daarover later meer...

Dansant erfgoed in de kijker


Deze blog gaat over dansant erfgoed, zeg maar dansgeschiedenis. Dansant erfgoed is elke vorm van erfgoed die met 'uit dansen gaan' in het verleden te maken heeft. Dat kunnen oude danszalen zijn, balboekjes, getuigenissen, foto's, muziek, filmpjes en wat dan ook zijn. Als het maar over dansen gaat, niet op een podium, maar op de dansvloer, in de dancing, op een feest in de buurt of gewoon thuis in de woonkamer. De bedoeling is om ongeveer eenmaal per week een bericht te posten.